AI là nước đóng chai hay là tiền số của thập kỷ tiếp theo

Nước đóng chai được coi đại diện cho ba điều. Cần thiết. Phổ biến. Và giống nhau dù nó có ở cái chai nào đi nữa.

Trí tuệ nhân tạo (AI) có vẻ giống như nước đóng chai hơn là những gì mọi người suy nghĩ.

Hoặc cụ thể hơn, các ứng dụng AI đang được tạo ra giống như nước đóng chai.

Trong suốt một năm rưỡi qua, chúng tôi đã xem xét hàng trăm công ty AI được thành lập và cho ra mắt ở trên nhiều lớp ứng dụng. Rất nhiều sản phẩm thực ra giống nhau về bản chất. Tôi sẽ cho bạn biết một sự thật: sẽ khoảng 100 tổ chức/doanh nghiệp đang cố gắng tạo ra cùng một ứng dụng Gen AI như bạn có thể đang sử dụng. Ngoài ra, sẽ có rất nhiều công ty khổng lồ đang nhăm nhe và chờ cơ hội để tham gia vào làn sóng AI này.

Trong một thời gian dài, công nghệ là yếu tố phân biệt giữa các startup phần mềm. Tất cả đều nghĩ rằng nếu bạn có thể xây dựng một cái gì đó mà người khác không thể làm sẽ đủ để bảo vệ doanh nghiệp nhỏ bé của bạn - mãi mãi thì chúng tôi không dám chắc nhưng ít nhất là trong một thời gian ngắn.

Nhưng điều mà chúng tôi thấy với hàng loạt các công ty AI là công nghệ cơ bản không có sự khác biệt đáng kể. Sự khác biệt công nghệ trong AI là một cái rào không đáng kể.

Ở Việt Nam, cũng đã có một số công ty phát triển các AI cho người Việt Nam. Tuy nhiên chúng tôi chưa thấy được sự khác biệt đáng kể hoặc quan điểm rõ ràng và quyết liệt của các công ty này trong việc phát triển.

Nếu đơn giản là nghĩ rằng mình có thể phân phối và bán hàng tốt hơn ở Việt Nam (điều này có thể ở mức độ nhất định, nhưng các công ty lớn trên toàn cầu sẽ đánh bại lối suy nghĩ này ngay lập tức). Microsoft gần gũi với tất cả những người dùng ở Việt Nam hơn bất kỳ doanh nghiệp nào. Điều này cũng đúng với Apple và càng đúng với ChatGPT. Vì câu chuyện của họ không chỉ dừng ở khả năng phân phối mà còn ở thông điệp, khả năng marketing, khả năng GTM trên toàn cầu và giá cả lẫn dịch vụ khách hàng. Nghịch lý là khi thực sự động chạm đến công nghệ như AI, chất lượng, chi phí và dịch vụ sẽ là lợi thế của các công ty lớn trên toàn cầu.

Những doanh nghiệp đang muốn phát triển AI mới sẽ cần có một cái nhìn khách quan và nghiêm túc về giá trị tạo ra cho người dùng cuối của mình một cách mà không ai khác có thể. Cần tập trung vào hành vi và cảm xúc của người sử dụng cuối. Cần phải đưa ra cho người dùng một lý do. Hoặc một cái gì đó họ cần ... hoặc ít nhất là một cái gì đó khiến người dùng nghĩ họ cần.

Lấy ClickUp là 1 ví dụ. ClickUp là một giải pháp tốt nhất trên thế giới được đánh giá bởi G2 và TrustRadius về giải pháp và phần mềm doanh nghiệp. (Nhưng hầu hết ở Việt Nam không biết tới). Cuộc chạy đua với ChatGPT sẽ không đưa lại kết quả tốt đẹp. ClickUp tập trung vào việc làm thế nào để những người lao động, hằng ngày sử dụng ClickUp làm việc giờ có AI để làm việc hiệu quả hơn:

• Cập nhật công việc bằng AI?

• Họp bằng AI?

• AI Tóm tắt văn bản?

• AI trong tìm kiếm nhanh thông tin và tài liệu cũng như task?

• AI tự động chuyển ghi âm ➝ chữ

• AI tự động nhắc việc và gợi ý công việc...

• Học từ tất cả dữ liệu trong công việc. Càng làm việc nhiều, càng nhiều tài liệu, AI của ClickUp sẽ càng thông minh và hiểu hơn về doanh nghiệp và trả lời chính xác có trích dẫn từ tài liệu doanh nghiệp thay vì lấy thông tin chung chung trên internet.

• Và rất nhiều cách sử dụng khác.

  
  

Và mỗi việc đó giúp người dùng tiết kiệm thời gian, tiết kiệm thao tác trong khi làm việc và nó quy ra giá trị thực tế nhất cho doanh nghiệp. Dù trên thực tế có thể bạn không biết, ClickUp Brain sử dụng tiếng Việt thành thạo lẫn có khả năng chuyển ghi âm ➝ chữ ở nhiều ngôn ngữ cùng lúc với độ chính xác còn cao hơn những phần mềm gắn mác phù hợp theo từng địa phương.

ChatGPT và GPT nói chung đã được train bằng dữ liệu rất lớn trên internet tuy nhiên lý do vì sao nhiều câu trả lời bị coi là chung chung là do dữ liệu trên internet bị SEO bẩn rất nhiều. Các top website được tạo ra bằng các thủ thuật, đánh lừa thuật toán của Google chứ không nhất thiết là nó tốt hơn hay uy tín hơn.

Theo chúng tôi, tới năm 2044, thế giới về cơ bản sẽ thay đổi đáng kể nhờ AI. AI sẽ thay đổi cuộc sống của chúng ta 1 cách đáng kể.

Vấn đề: Sự khác biệt giữa các công nghệ AI đang tiệm cận 0

Khi đánh giá bất kỳ công ty công nghệ AI nào, chúng tôi sẽ đặt ra các câu hỏi như: yếu tố khác biệt công nghệ là gì? Điều gì khó sao chép? có tài sản trí tuệ thực sự có thể bảo vệ không? Hiện tại, có rất ít cách để các công ty AI có thể khác biệt về bản chất. Và tuy nhiên, chơ tới giờ, hầu hết các ứng dụng AI vẫn đang áp dụng công thức:

Nhưng trò chơi này đã kết thúc ở bắc Mỹ cũng như châu Âu. Công thức trên sẽ không đi đến đâu cả và chỉ có thể cố gắng khai thác ở các khu vực được coi là vùng trũng thông tin.

Công thức các công ty AI cần có theo chúng tôi đó là:

Thực ra, rất khó để khác biệt bây giờ khi nếu chỉ dựa vào dữ liệu và mô hình. Mặc dù việc có một số nguồn dữ liệu phi cấu trúc có thể mang lại lợi thế trước mặt nhưng cuối cùng, mỗi dữ liệu là không đủ. Còn nếu nói về mô hình AI, chúng tôi tin chắc là sẽ có thể thay thế được hết.

Vậy còn gì trong cuộc chơi này?

UX. Tương tự như tiền số hay các dạng token, không thực sự có tổ chức nào có thể đem đến trải nghiệm người dùng đủ lớn và hiệu quả. Điều tương tự đang diễn ra với AI. Tất cả các doanh nghiệp lớn đều đang tìm mọi cách khác nhau để sử dụng AI và ứng dụng nó một cách tốt nhất. Vào giai đoạn ban đầu này, sẽ có những sự va vấp cũng như các ứng dụng khiến mọi người thấy kỳ quặc trong việc sử dụng AI. Ít nhất thì chắc chắn một điều là AI sẽ vượt ra khỏi phạm vi một con chatbot thông thường.

Giờ đến khả năng thương mại. Thương mại ở đây là bao gồm Marketing và năng lực phân phối. Rõ ràng về năng lực phân phối, các công ty lớn như Google, Microsoft hay Apple đang có lợi thế tương đối vượt trội so với hầu hết các công ty khởi nghiệp khác. Mọi công ty khởi nghiệp sẽ luôn thất bại trước các công ty lớn hơn khi chạm tới điểm cá nhân hóa kết quả. Gần như đây là cuộc chạy đua không công bằng vì trừ khi doanh nghiệp khởi nghiệp có dữ liệu mà không ai khác có và trong khi đang loay hoay bắt đầu thì đối thủ đã vượt qua quá xa rồi. Người dùng đang ngày đêm tạo dữ liệu cho Google, Meta, X ... và những dữ liệu này thực sự ý nghĩa để khai thác.

Một cách để vượt qua điều này, có thể, là tập trung tạo ra các giá trị ngoài giải pháp AI, và ghép AI vào sau khi thành công thu thập dữ liệu tốt. Tuy nhiên giờ đây câu hỏi được đặt ra đó là: nếu sản phẩm của bạn "không có hoặc chưa" có AI thì sản phẩm đó có thực sự tốt không?

AI ko phải lợi thế cho các công ty non trẻ mà lại gia tăng khoảng cách giữa các công ty lớn và công ty khởi nghiệp công nghệ.

Cuối cùng, giá trị được nhận thức của sản phẩm AI đối với khách hàng. Đây sẽ là chiến trường đấu trí giữa các doanh nghiệp AI. Cách định vị thương hiệu, thông điệp giàu cảm xúc sẽ là trở thành mấu chốt trong cuộc đua này.

Hãy thử nhìn lại các công ty bán nước đóng chai đã làm marketing thế nào.

Lịch sử của các công ty nước đóng chai gợi ý gì về tương lai marketing ứng dụng AI

Mỗi chai nước chứa (hầu hết) cùng một thứ. Nhưng có khoảng 80 thương hiệu nước đóng chai ở Mỹ và trên thế giới thì con số này có lẽ cũng phải gấp 10 lần.

Con người không thể sống sót mà không có nước. Nhưng điều đó chưa đủ để minh chứng cho sự cần thiết của nước đóng chai vì 90% nước máy ở Hoa Kỳ an toàn để uống. Ở các quốc gia phát triển thì gần như có thể uống nước ở mọi lúc mọi nơi chứ không riêng gì Mỹ. Tuy nhiên, mọi người vẫn mua nước đóng chai vì chiến lược marketing, phân phối và xu hướng văn hóa tạo ra nhờ năng lực thương mại của các công ty này. Hiện nay, nước đóng chai là loại đồ uống bán chạy nhất tại Mỹ.

Tất cả điều này có thể coi bắt đầu từ công ty Perrier.

Vào những năm 1850, chỉ có vài công ty nước đóng chai ở một số địa phương, chủ yếu dựa trên các suối tự nhiên. Những doanh nghiệp này này tập trung vào thông điệp "lợi ích cho sức khỏe" của việc uống nước đóng chai so với nước máy - một sự so sánh khá hợp lý vào thời điểm đó khi hệ thống cung cấp nước công cộng của Mỹ lúc đó chưa thực sự tốt. Ở Việt Nam cũng đang có một số nhãn như nước khoáng Tiền Hải... kiểu như vậy.

Nhưng đến năm 1900, lợi thế này không còn vững nữa. Nước công cộng ở Mỹ đã có thể uống trực tiếp. Năm 1970, ngành công nghiệp nước đóng chai hầu như bị xóa sổ. Ngay cả sau khi phát triển PET, làm chai nhựa làm cho chai nhựa trở nên rẻ và phổ biến, hầu hết nước đóng chai vẫn chủ yếu để phục vụ văn phòng mà thôi.

Điều này diễn ra đến khi Perrier, một thương hiệu Pháp đang trên đà suy thoái, quyết định đi ngược dòng. Perrier vốn chủ yếu bán B2B đồ uống có cồn. Nhưng vào giữa những năm 70, họ bắt đầu chạy quảng cáo D2C, định vị thương hiệu như cao cấp, gợi cảm, và là một lựa chọn mới, thay thế cho nước máy. Nếu xem 2 video quảng cáo ở trên, sẽ không khó để nhận ra họ không ngại làm bất kỳ điều gì.

Doanh số của Perrier tăng từ 3 triệu đô la vào năm 1975 lên 200 triệu đô la vào năm 1979. Năm 1992, Nestle mua lại Perrier, và thị trường nước đóng chai đã hồi sinh.

Trên đà phát triển, từ năm 1988 đến 1998, doanh số bán hàng tăng 144%. The New York Times thậm chí đã viết đã nói vào thời điểm đó như sau:

Đến năm 2001, Coca-Cola và Pepsi bắt đầu sử dụng thiết bị tinh chế đồ uống có ga để "tinh chế" nước máy. Họ đã tạo ra hai thương hiệu tầm trung phủ thị trường: Aquafina và Dasani. Với những lợi thế phân phối vốn có, họ nhanh chóng chiếm lĩnh một phần lớn thị phần. Ngày nay, họ vẫn là hai thương hiệu bán chạy nhất, mặc dù hương vị của họ thường xếp thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

Vậy điều gì đã xảy ra trong ngành công nghiệp nước đóng chai? Đó là một chu kỳ tuần hoàn của một ngành công nghiệp. Ngành nước đóng chai đã chết và rồi được hồi sinh bằng cách tiếp thị thông minh và định vị theo niềm tin đặc biệt. Các công ty lớn và to xác đã đến và đè nát phần lớn đối thủ và mua lại những công ty nổi bật thực sự.

Điều này cũng giống thị trường bia, chỉ khác một chút là ngành bia đã chuyển từ bia truyền thống sang bia lon sản xuất công nghiệp và đang quay ngược lại bia truyền thống.

Nhưng nếu để ý, vẫn sẽ có các công ty nước đóng chai mới xuất hiện theo cùng mô hình. Liquid Death. Nước Chlorophyll. (tên các thương hiệu nghe cũng đủ chói tai). Điều này không có nghĩa là loài người cần thêm các thương hiệu nước đóng chai khác. Nhưng càng ngày càng có nhiều thương hiệu với những định vị và đề xuất giá trị độc đáo - giống như Perrier đã làm vào những năm 70. Chiến lược thương hiệu càng trở nên kỳ lạ. Họ đang định vị ngược với bản chất sản phẩm. Họ đặt nước trong lon và bán nó như các loại nước giải khát hay đò uống có cồn.

Ví dụ, khi xây dựng thương hiệu Liquid Death, người sáng lập Mike Cessario mô tả quá trình suy nghĩ của mình như sau:

Một số áp dụng kế hoạch này và thành công, nhưng cũng rất nhiều ví dụ về các công ty thất bại khi sử dụng các chiến thuật tương tự. Ví dụ, Dasani đã bị rút khỏi các kệ hàng ở Anh sau khi khán giả phát hiện ra rằng nó thực chất là nước máy được lọc và sau đó được cho là chứa bromate (một cú đấm chết người cho thương hiệu vì bromate là chất độc). Ngoài ra còn có các thương hiệu làm quá trớn như Bling H2O - nước máy có giá 55 đô la (vẫn còn tồn tại).

Vấn đề về thương hiệu và kế hoạch marketing là nó rất khó dự đoán. Bạn có thể bắt trước như người dẫn đầu và vẫn thất bại. Thậm chí có thể là người dẫn đầu ở một nơi và thất bại trong một thị trường mới (Dasani thất bại ở Anh). Không ai thích những điều này, nhưng không may, đó là tình hình đang diễn ra với các công ty cung cấp ứng dụng AI.

Đây không phải là một điều tốt đẹp, nhưng đó là hiện thực. Nếu không chơi cuộc chơi đầy may rủi này, chỉ có một cái kết chắc chắn là thất bại. Còn nếu tham gia, ít nhất các công ty cung cấp AI nhỏ có cơ hội nhỏ để sống sót.

Một chút suy ngẫm

Tất nhiên, nước đóng chai không phải là ngành "công nghệ cao". Mấu chốt của mọi đầu tư cũng như kinh doanh đó là tìm cái gì đó mới mẻ, hấp dẫn nhưng bền vững. Và liệu AI có như vậy?

Có và không. Đầu tiên là có: Đôi khi một công nghệ mới xuất hiện và làm say mê tất cả mọi người.

Nhưng đến một thời điểm nhất định, mọi công nghệ sẽ đạt đến một điểm nơi công nghệ không còn là bí mật nữa. Trò chơi RPG thứ 1000. Ứng dụng hẹn hò thứ 700 hoặc ứng dụng giảm cân hoặc ứng dụng chỉnh sửa ảnh hoặc một mạng xã hội mới.

Điều này đang xảy ra vì ngày càng có nhiều người học cách làm những điều này thậm chí tốt hơn. Các công ty mới xuất hiện mang công nghệ đến một tầm cao mới. Cuối cùng, công nghệ cốt lõi trở nên rẻ đến mức phổ biến. Và tệ hơn, trải nghiệm cốt lõi trở nên quen thuộc và chúng ta đều biết sự quen thuộc sinh ra cái gì.

Khi đó, tất cả các công ty công nghệ cần tìm kiếm các con đường để khác biệt.

Cố gắng kéo dài thời gian trước khi công nghệ bị sao chép trước khi tìm ra con đường đi. Sự thực là các công nghệ sao chép, đảo ngược (reverse) càng ngày càng rẻ và mạnh mẽ hơn nhiều so với nhiều người tưởng tượng. Ô tô điện? Pin năng lượng? Công nghệ sinh học? còn bị sao chép nhanh chóng và dù khó hơn và tốn kém hơn công nghệ công nghệ AI ở một số khía cạnh nhật định.

Chi phí phát triển bản đồ Gene người

Chi phí sản xuất pin EV Lithilium

Khi đạt đến thời điểm này, thường xảy ra một trong hai tình huống.

1. Một ngành công nghiệp hoàn toàn mới hình thành

2. Các công ty tập trung vào việc tạo khác biệt (ví dụ: thương hiệu trong AI)

   
   

Hiểu được điều này là cần thiết với những công ty muốn tồn tại và phát triển.

Tiến số cũng là một ví dụ điển hình. Theo thời gian, chúng trở nên rất giống nhau và hội tụ về một điểm chung. Giờ đây các đồng tiền số đang cố gắng làm chúng khác biệt? Cách diễn đạt công nghệ của mình.

Sự chuyển đổi từ sự khác biệt công nghệ sang thương hiệu càng rõ ràng hơn ở lớp ứng dụng trong tiền mã hóa.

Dần dần tất cả sẽ là cuộc đua về thương hiệu, marketing và phân phối. Nó sẽ không liên quan nhiều đến công nghệ ở tầng dưới.

Lại nhắc về ClickUp Brain - ClickUp AI. Thay vì tập trung vào làm những ChatBot hay sáng tạo hình ảnh video. ClickUp lựa chọn một con đường đi khác là sử dụng AI để tăng hiệu suất làm việc của những khách hàng đang có sẵn và khiến nó trở thành một phần giá trị gia tăng tất yếu của các công ty. Bất kỳ ai đang vận hành doanh nghiệp đều hiểu những gì mà AI có thể đem lại và khoảng cách hiện tại đến đáp ứng được nhu cầu còn xa bao nhiêu.

Ít nhất ClickUp Brain đã thành công đưa thông điệp của mình ra thế giới

Introducing ClickUp Brain: The First AI Neural Network for Work (yahoo.com)

Công nghệ - Quy trình - Con người vẫn luôn là ba cột trụ để xây dựng một tổ chức bền vững và AI sẽ luôn chỉ là một cấu phần nhỏ của công ty chứ ko ồn ào như báo chí hay những nhà sáng tạo nội dung đang tạo ra trên mạng.

Việc AI "sẽ là nước đóng chai của thế kỷ mới" có là điều xấu không?

Cả hai tình huống trên thực sự có thể là tốt cho các startup công nghệ AI. Hoặc một ngành công nghiệp hoàn toàn mới hình thành trên cơ sở đổi mới mới. Hoặc, tập trung vào thương hiệu và áp dụng kế hoạch nước đóng chai.

Ở khía cạnh một quốc gia, thì có lẽ Việt Nam sẽ là một quốc gia đi thụt lùi lại xa hơn một chút với các cường quốc công nghệ nhưng cũng là cơ hội khi những lãnh đạo doanh nghiệp nhìn nhận ứng dụng công nghệ là điều tất yếu. Thụt lùi một chút ở mảng AI những sẽ là động lực cho các ngành công nghệ khác phát triển.

Nói vui kiểu, khi mọi người đều học thạc sĩ, thì sẽ khuyến khích mọi người trong gia đình học lên đại học vậy.